Fiński Parlament ogłosił w roku 2005 konkurs artystyczny, mający na celu wyłonienie sześciu dzieł przeznaczonych do dekoracji ukończonego w poprzednim roku nowego budynku kompleksu parlamentarnego zwanego Małym Parlamentem. Łącznie zgłoszono do konkursu 1700 prac. Najbardziej rzucającą się w oczy, a przy tym najcięższą z wybranych jest rzeźba Oma maa mansikka, której autorem jest Jukka Lehtinen. Odsłonięte 9 października 2007 r. dzieło jako jedyne zostało wystawione na publiczny widok przed budynkiem Małego Parlamentu.

Rzeźba jest malowniczo posadowiona nad brzegiem stawu obsadzonego poziomkami, a samo dzieło również przedstawia poziomki, choć gigantycznych rozmiarów. Dziesięciotonowa konstrukcja wyrasta z gąszczu drobnych i delikatnych poziomek, dobitnie demonstrując biegłość Finów w obróbce metalu i technice spawalniczej.

Poziomki symbolizują własność ziemi

Żadnemu Finowi nie trzeba tłumaczyć znaczenia nazwy dzieła – „oma maa mansikka, muu maa mustikka” (dosł. „własna ziemia to poziomka, cudza ziemia to czarna jagoda”). Jest to znane fińskie powiedzenie, najczęściej używane w znaczeniu zbliżonym do polskiego „wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej”.

Sam twórca wyjaśnia, że tytuł Oma maa mansikka ma też głębszy sens wynikający z historycznego pochodzenia porzekadła, które nie ma nic wspólnego ze smakiem jagód. Wywodzi się ono ze zwyczajowej metody rozpoznawania własności ziemi w czasach, gdy karczowano i wypalano lasy, by zyskać uprawne tereny”.

Pan Lehtinen wyjaśnia dalej:

Dlatego też w celu podkreślenia znaczenia Parlamentu dla niepodległości Finlandii podjęto decyzję o obsadzeniu stawu obok budynku Parlamentu właśnie poziomkami.

Delikatna, dziesięciotonowa konstrukcja

Rzeźba pana Lehtinena sprawia wrażenie delikatnej, choć jest masywna. Wydaje się, że pnące się w górę metalowe kwiaty i rozkładające się ku słońcu stalowe liście wyrosły z ziemi jak każda inna roślina.

Wizualna lekkość liści poziomek jest efektem, który został starannie zaplanowany. Zostały one wykonane na podstawie precyzyjnych obliczeń za pomocą frezarek krawędziowych. Szypułki były spawane z obu stron, a kwiaty podtrzymujące łodygi o grubości 85 milimetrów zrobiono ze stali Imacro.

Rzeźbę wykonała firma Holmet Oy mieszcząca się w Hollola, która zwykle dostarcza wyrobów stalowych używanych między innymi w maszynach do robót ziemnych i luksusowych statkach wycieczkowych. Choć firma ma bogate doświadczenie w branży metalowej, wykonanie rzeźby poziomek było dla niej zupełnie nowym doświadczeniem.

Pan Reima Niemeläinen, szef produkcji Holmet przyznaje, że zadanie było bardzo wymagające. Opracowanie nowych metod było konieczne w niektórych fazach pracy, a wiele problemów napotkanych podczas wykonywania rzeźby wymagało tworzenia specjalnych rozwiązań.

Wykorzystano fachową wiedzę spawalniczą Kemppi

Jak mówi pan Niemeläinen, ilość wykonanych podczas tworzenia rzeźby spoin była tak wielka, że konstrukcję można z powodzeniem nazwać spawalniczym dziełem sztuki. Podczas spawania rzeźby korzystano wyłącznie ze sprzętu Kemppi, a całe zadanie wymagało częstej i ścisłej współpracy obu firm.

Podczas kilkudziesięciu lat praktyki spawalniczej, pan Niemeläinen doskonale poznał urządzenia Kemppi. Ich największymi zaletami są niezawodność i doskonałe działanie, a z naszego punktu widzenia bardzo wygodna okazała się bliskość fabryki Kemppi.

Nietypowy charakter konstrukcji wymagał bardzo starannego obliczenia i precyzyjnego sprawdzenia jej wytrzymałości na obciążenia. Rzeźby nie uszkodzi zalegający śnieg ani inne siły, w tym również te powodowane przez wiatr.

Solidne połączenia mają kluczowe znaczenie dla wytrzymałości całej konstrukcji. Dużą wagę przykładano do ustalenia najlepszego sposobu mocowania detali i najlepiej dopasowanej metody wykonania każdej spoiny.

Łączna długość połączeń spawanych wykonanych podczas tworzenia rzeźby wynosi ponad kilometr. Większość z nich wykonano za pomocą urządzeń MIG, ale w użyciu była też metoda TIG. Każdą z ogromnych poziomek wykonano poprzez spawanie dwóch odlanych wcześniej połówek. Jedna poziomka waży 100 kilogramów, a druga aż 150. Jak mówi pan Niemeläinen, odlewanie jednoczęściowych elementów tej wielkości i kształtu byłoby wysoce niepraktyczne.

Kępa poziomek-gigantów na trawniku przed budynkiem Parlamentu, jednym z najbardziej znanych miejsc w Finlandii jest nie tylko imponującym dziełem sztuki, lecz również świadectwem biegłości Finów w obróbce metali i spawaniu.

Pierwotnie opublikowany w Kemppi ProNews 2/2007

Artist Jukka Lehtinen (left) consulted Plant Manager Reima Niemeläinen at Holmet many times during the machining of the strawberry sculpture.

The petioles of the strawberry were attached with tack welds and then welded from both sides. Each leaf has almost 100 meters of weld seam.

The Kemppi machines used in making the sculpture were Kempomat 3200, Fastmig KM 400 + MF 33 wire feed unit, and MasterTig 2200.

The enormous strawberry field beside the Parliament building, at one of the most famous locations in Finland, is an impressive work of art.